
Ảnh minh hoạc (Nguồn: internet)
Nitrat có xu hướng tập trung ở một phần ba dưới cùng của cây, nhất là ở phần thân và cuống của cây nhiều hơn lá. Các loại cây dễ bị tích tụ nitrat nhất bao gồm lúa miến, cỏ Sudan, cỏ lai giữa lúa miến-Sudan, ngô, kê và các loại cỏ lâu năm. Một số loại cỏ dại tích tụ nitrat, bao gồm cỏ xoăn (curly dock), cây cà độc dược (jimsonweed), cỏ Johnson (Johnson grass), kochia, lambsquarter, nighthades, cỏ lợn (pigweed), cây kế đồng (Canada thistle) và smartweed.
Các triệu chứng ngộ độc bao gồm thở gấp gáp, run cơ, suy nhược, thiếu phối hợp, tiêu chảy, đi tiểu thường xuyên và ra máu đỏ sẫm. Tử vong thường xảy ra trong vòng 4 giờ sau khi ăn. Cách giảm mức nitrat trong thức ăn chăn nuôi như:
+ Cắt cỏ cao hơn mặt đất từ 15,2cm trở lên.
+ Kiểm tra mức nitrat thức ăn.
+ Chờ 3-5 ngày hoặc lâu hơn sau một trận mưa để cây mọc lại trước khi chăn thả.
+ Tăng chiều cao cây thức ăn được chăn thả hoặc thu hoạch còn lại.
+ Thức ăn thô xanh được ủ chua, mất 25-50% nitrat.
+ Tăng từ từ mức nitrat trong thức ăn.
+ Không cho ăn ở đàn gia súc sinh sản.
+ Quan trọng nhất là không nên băm nhỏ và cho ăn.
Trong thời gian khô hạn, axit prussic cũng có thể gây ra nồng độ xyanua cao trong lá non bị stress của cây cỏ Johnson và một số dòng lúa miến. Cây kê ngọc trai (pearl millet) không bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng ngộ độc axit prussic bao gồm thở gấp, sùi bọt mép và mũi, đi tiểu không tự chủ, trầm cảm, không thể đứng vững, run cơ và máu đỏ tươi. Tử vong có thể xảy ra trong vòng 15 phút.
Axit prussic tập trung trong quá trình phát triển mới của thực vật, đặc biệt là sau khi hạn hán, sương giá hoặc thiệt hại do thuốc diệt cỏ. Mức độ giảm dần theo thời gian và không phải là vấn đề đối với cỏ khô được xử lý đúng cách.
Để tránh ngộ độc axit prussic cần:
+ Ăn cỏ khi thức ăn thô xanh cao hơn 45,7-61cm. Tránh chăn thả những cây cao dưới 61cm, đặc biệt là trong thời tiết khô hạn.
+ Không chăn thả gia súc đói trên cao lương hoặc lúa miến lai với cỏ Sudan. Tình trạng ngộ độc tăng lên cùng với lượng thức ăn thô xanh có nguy cơ cao được tiêu thụ.
+ Không chăn thả khi thức ăn thô xanh mọc lại ngắn sau khi thu hoạch cỏ khô hoặc ủ chua hoặc sau khi chăn thả.
+ Chờ 2 tuần hoặc cho đến khi thức ăn thô xanh mọc 61cm sau một trận mưa khi bị hạn hán, sương giá hoặc thiệt hại do thuốc diệt cỏ.
+ Không chăn thả khi lúa miến, cỏ cao lương-Sudan, cỏ lai hoặc cỏ Sudan trong hoặc sau khi khô hạn, hoặc nếu cây có dấu hiệu bị ẩm. Kiểm tra mức độ độc hại trước khi chăn thả.
Lê Ngọc