ảnh: Trà lúa Thu Đông tại huyện Tam Bình

* Sâu bệnh trên lúa Thu Đông 2022: Diện tích nhiễm trong tuần 2.147 ha, tăng 334 ha so với tuần trước, gây hại chủ yếu trà lúa làm đòng đến chắc xanh. Tình hình dịch hại diễn biến như sau:

-Bệnh vàng lá chín sớm: diện tích nhiễm là 365 ha, tăng 117 ha so với tuần trước, với tỷ lệ nhiễm phổ biến 5-10%, gây nhiễm giai đoạn đòng trổ. Phân bố rải rác các xã của huyện Long Hồ; Bình Tân; Mang Thít (xã Hòa Tịnh, Bình Phước); Bình Minh (Đông Bình, Thuận An).

- Cháy bìa lá (bạc lá): diện tích nhiễm là 279 ha, tăng 95 ha so với tuần trước, với tỷ lệ phổ biến 8-15%, gây nhiễm trên trà lúa đòng trổ. Phân bố rải rác các xã tại huyện Vũng Liêm; Tam Bình

- Sâu cuốn lá nhỏ: Diện tích nhiễm 154 ha, tăng 19 ha so với tuần trước, gây hại trên trà lúa làm đòng đến trổ, với mật số phổ biến 10-20 con/m². Phân bố rải rác các xã huyện Tam Bình; Vũng Liêm.

- Bệnh Đạo ôn: diện tích nhiễm 763 ha, giảm 55 ha so với tuần trước. Trong đó:

+ Đạo ôn lá (cháy lá): diện tích nhiễm 673 ha, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây nhiễm trên trà lúa đẻ nhánh-đòng trổ. Phân bố rải rác các huyện trong tỉnh.

+ Đạo ôn cổ bông (thối cổ gié): diện tích nhiễm 90 ha, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây nhiễm trên trà lúa trổ chín. Phân bố rải rác các xã của huyện Vũng Liêm; Trà Ôn; Bình Tân; Long Hồ (xã Tân Hạnh, Thanh Đức, Phú Quới, Thạnh Quới).

Ngoài ra, các đối tượng khác như: rầy nâu (tuổi 2,3), chuột, OBV, bệnh đốm vằn, lem lép hạt,....chỉ xuất hiện và gây hại nhẹ.

* Dự báo sinh vật gây hại trong thời gian tới (từ ngày 16/9-23/9/2022)

- Bệnh đạo ôn cổ bông, lem lép hạt: dự báo trong thời gian tới sẽ phát sinh, phát triển trên trà lúa trổ đến chắc xanh, đặc biệt dễ lây lan khi điều kiện thời tiết mưa bão nhiều, ẩm độ cao. Bệnh lem lép hạt có nhiều nguyên nhân gây hại (như nấm, vi khuẩn, nhện gié, bọ xít hôi chích hút,…). Do đó, những ruộng bị nhiễm bệnh đạo ôn cổ bông, bệnh đốm vằn, bệnh vàng lá chín sớm, bọ xít hôi... có nguy cơ bị bệnh lem lép hạt nhiều hơn so với những ruộng khác.

- Bệnh đạo ôn lá, cháy bìa lá (bạc lá): tiếp tục phát sinh, phát triển trên trà lúa giai đoạn làm đòng - trổ, đặc biệt lưu ý trên những chân ruộng thiếu nước, sạ dày, bón thừa phân đạm và ruộng canh tác giống nhiễm như: ML202, Đài Thơm 8, IR50404, OM 545, OM 4900,… có thể bị nhiễm trung bình đến nặng.

- Rầy nâu: Dự báo trong tuần tới trên đồng xuất hiện phổ biến rầy tuổi 3,4 gây hại chủ yếu ở mức nhẹ trên trà lúa làm đòng đến trổ.

- Sâu cuốn lá: Có khả năng xuất hiện rải rác và gây hại ở mức độ nhẹ trên lúa giai đoạn đẻ nhánh- đòng trổ. Chú ý những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm, phun thuốc trừ sâu sớm đầu vụ có khả năng bị hại ở mức trung bình.

Ngoài ra, cũng cần chú ý các đối tượng khác như: sâu đục thân, muỗi hành (giai đoạn cuối đẻ nhánh), nhện gié, bệnh đốm vằn, cháy bìa lá do vi khuẩn (giai đoạn đòng trổ),… sẽ có khả năng xuất hiện và gây hại trên diện rộng khi gặp điều kiện thích hợp.

* Một số biện pháp quản lý-canh tác trên cây lúa.

- Điều kiện thời tiết mưa bão nhiều như hiện nay kết hợp cùng giai đoạn lúa rất thích hợp cho sâu bệnh phát sinh và gây hại. Do vậy, bà còn nông dân cần thăm đồng thường xuyên kiểm tra kỹ đồng ruộng để có biện pháp quản lý hiệu quả, đối với các bệnh hại (nhất là bệnh đạo ôn, cháy bìa lá, vàng lá chín sớm,..) khi thấy có dấu hiệu chớm bệnh bà con ngưng bón phân đạm, xử lý thuốc đặc trị kịp thời, không pha chung với phân bón lá. Đặc biệt, phun ngừa đạo ôn cổ bông, lem lép hạt trước khi lúa trổ và sau khi lúa đã trổ đều. Tiếp tục theo dõi, chăm sóc và quản lý tốt những diện tích đã nhiễm bệnh.

- Tăng cường công tác thăm đồng kiểm tra gia cố các cống đập, hệ thống đê bao, bờ bao có nguy cơ bị sạt lỡ, ngập lũ để bảo vệ tốt hơn trà lúa Thu Đông.       

-  Để phòng trừ hiệu quả sâu cuốn lá bà con cần tích cực kiểm tra, theo dõi sự phát triển của sâu. Hạn chế phun thuốc trừ sâu cho lúa dưới 40 ngày để bảo tồn thiên địch vì giai đoạn này khi sâu gây hại ở mật độ thấp sự thiệt hại không đáng kể do cây lúa có khả năng tự bù đắp. Trong giai đoạn lúa đẻ nhánh chỉ nên phun thuốc khi mật độ sâu xuất hiện khoảng 30-40 con/m². Trong giai đoạn đòng-trổ mật độ khoảng 15-20 con/m² phải tiến hành phun đúng thuốc. Quan sát đồng ruộng khi thấy xuất hiện sâu tuổi 1-2 thì tiến hành phun thuốc hiệu quả sẽ cao hơn. 

- Hiện tại đang mùa mưa bão, bà con nông dân trồng lúa, rau màu, cây ăn trái cần chú ý chuẩn bị cống rãnh thoát nước (hoặc có máy bơm) để kịp thời tháo nước khi gặp mưa to, tránh gây ngập úng cục bộ ảnh hưởng đến năng suất.

- Khuyến cáo nông dân phải tuân thủ theo nguyên tắc "4 đúng": đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc và đúng cách khi phun thuốc, thu gom bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng để đúng nơi quy định nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường.

 Lê Thị Chính – CC Trồng trọt & BVTV