ảnh: trà lúa chín tại huyện Vũng Liêm
* Sâu bệnh trên lúa Thu Đông 2022: Diện tích nhiễm trong tuần 1.826 ha (trên lúa muộn Thu Đông), tăng 139 ha so với tuần trước, gây hại chủ yếu trên trà lúa trổ đến chín. Tình hình dịch hại diễn biến như sau:
- Chuột: Diện tích nhiễm 264 ha, tăng 28 ha so với tuần trước, với tỷ lệ thiệt hại phổ biến 5-10 %, gây hại trên trà lúa trổ chín. Phân bố các huyện Mang Thít; Vũng Liêm.
- Bệnh lem lép hạt: diện tích nhiễm là 988ha, tăng 309 ha so với tuần trước, với tỷ lệ nhiễm phổ biến 5-10%, gây nhiễm giai đoạn trổ đến chín. Phân bố rải rác các xã của huyện Vũng Liêm; Mang Thít.
- Đạo ôn cổ bông (thối cổ gié): diện tích nhiễm 291 ha, giảm 42 ha so với tuần trước, với tỷ lệ phổ biến 5-10%, gây nhiễm trên trà lúa trổ chín. Phân bố rải rác các xã của huyện Vũng Liêm.
* Sâu bệnh trên lúa Đông Xuân 2022-2023: Diện tích nhiễm trong tuần 160 ha, tăng 67 ha so với tuần trước. Tình hình dịch hại diễn biến nhẹ như sau: Rầy nâu 4 ha, OBV 8 ha, đạo ôn lá 75 ha,...
Ngoài ra, các đối tượng khác như: bệnh đốm vằn, cháy bìa lá,....chỉ xuất hiện và gây hại nhẹ.
* Dự báo sinh vật gây hại trong thời gian tới (từ ngày 28/10-04/11/2022)
a. Vụ Thu Đông 2022:
Bệnh đạo ôn cổ bông, lem lép hạt: Diện tích và mức nhiễm nhẹ có thể tăng trên trà muộn, đặc biệt lưu ý trên những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm và ruộng canh tác giống nhiễm,… có thể nhiễm trung bình. Đối với bệnh đạo ôn cổ bông (thối cổ gié) và lem lép hạt cần phun ngừa bệnh 02 thời điểm: lúc lúa trổ lẹt xẹt (khoảng 5%) và phun lại lúc lúa trổ đều.
Những ruộng vừa thu hoạch lúa Thu Đông xong, cần làm đất kỹ, bảo đảm thời gian cách ly ít nhất 15 ngày trước khi xuống giống vụ Đông Xuân nhằm cắt nguồn lưu tồn sâu bệnh, hạn chế ngộ độc hữu cơ.
b. Vụ Đông Xuân 2022-2023
- Rầy nâu: Dự báo trong tuần tới trên đồng xuất hiện phổ biến rầy tuổi 3-4 gây hại chủ yếu ở mức nhẹ trên trà lúa mạ đến đẻ nhánh.
- Sâu cuốn lá: Có khả năng xuất hiện rãi rác và gây hại ở mức độ nhẹ trên lúa giai đoạn đẻ nhánh- đòng trổ. Chú ý những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm, phun thuốc trừ sâu sớm đầu vụ có khả năng bị hại ở mức trung bình.
- Bệnh đạo ôn lá: Diện tích và tỷ lệ nhiễm nhẹ có thể tăng do điều kiện thời tiết mưa nhiều và giai đoạn lúa thích hợp cho bệnh phát sinh phát triển, đặc biệt lưu ý trên những ruộng sạ dày, bón thừa phân đạm và ruộng canh tác giống nhiễm như: ML202, Jasmine, IR 50404, OM 5451, OM 4900, Đài Thơm 8,…có thể nhiễm trung bình.
- Bệnh cháy bìa lá do vi khuẩn: do ảnh hưởng thời tiết mưa nhiều, giông gió mạnh nên bệnh có khả năng phát sinh và gây hại nhẹ trên trà lúa đẻ nhánh đến làm đòng, đặc biệt là những ruộng bón thừa đạm, không chủ động rút được nước.
Ngoài ra, ngoài đồng cũng cần chú ý các đối tượng khác như: OBV, bù lạch (bọ trĩ), sâu đục thân, bệnh đốm vằn, vàng lá do vi khuẩn,…sẽ có khả năng xuất hiện và gây hại trên diện rộng khi gặp điều kiện thích hợp.
* Một số biện pháp quản lý-canh tác trên cây lúa.
- Những diện tích lúa Thu Đông đã thu hoạch xong cần vệ sinh đồng ruộng, xử lý nấm Trichoderma giúp rơm rạ mau phân hủy nhằm hạn chế ngộ độc hữu cơ. Vụ Đông Xuân, ngoài các diện tích lúa đã xuống giống, các diện tích còn lại cần theo dõi diễn biến rầy di trú để có kế hoạch xuống giống theo nguyên tắc tập trung “né rầy” hiệu quả theo lịch khuyến cáo của địa phương. Áp dụng tổng hợp các biện pháp canh tác ngay từ đầu vụ nhằm quản lý tốt các đối tượng gây hại như: ốc bươu vàng, bù lạch (bọ trĩ), chuột, cỏ dại, … Thời tiết hiện nay mưa bão thích hợp cho bệnh đạo ôn cổ bông tiếp tục phát sinh phát triển trên lúa Thu Đông muộn và đạo ôn lá trên lúa Đông Xuân sớm.
- Tiếp tục theo dõi tình hình dịch hại trên cây trồng nhất là trong điều kiện mưa lũ như hiện nay nông dân cần đề phòng một số bệnh hại trên lúa, rau màu, cây ăn trái. Mùa mưa rễ cây thường yếu do ngập úng làm đất yếm khí. Mặt khác mưa nhiều cũng làm sâu bệnh dễ bọc phát, do đó cần bón các loại phân có tỷ lệ dinh dưỡng cân đối, nếu mưa lũ làm ngập úng vườn cây, cần nhanh chóng bơm hết nước ra ngoài bờ bao để tránh không cho vườn cây bị ngập kéo dài. Tăng cường bón vôi vào đầu mùa mưa vì vôi có tác dụng giải phóng các chất dinh dưỡng bị keo đất giữ chặt, cung cấp canxi trực tiếp cho cây, làm tăng chất lượng trái, được ngon hơn.
- Để phòng trị bệnh cháy bìa lá do vi khuẩn đạt hiệu quả cao cần áp dụng tổng hợp các biện pháp canh tác sau: vệ sinh đồng ruộng kỹ, hạn chế canh tác giống nhiễm. Cần tháo cạn nước trên ruộng để loại bỏ nguồn vi khuẩn và hạn chế lây lan, rãi vôi bột 20-25kg/1.000m2). Sử dụng thuốc trừ vi khuẩn. Ngưng ngay việc bón phân đạm, tăng cường bón phân có chứa chất Silic, Canxi, tuyệt đối không kết hợp phun phân bón lá có chứa đạm kết hợp với thuốc trừ bệnh. Cần luân phiên các loại thuốc để đạt hiêu quả cao hơn.
- Khuyến cáo nông dân phải tuân thủ theo nguyên tắc "4 đúng": đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc và đúng cách khi phun thuốc, thu gom bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng để đúng nơi quy định nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường.
Lê Thị Chính – Chi cục Trồng trọt & BVTV